Het Alevitisme is een humanistische levensbeschouwing. Het Alevietisme is een humanistische geloof, waarbij de mens centraal staat. Om tot God te komen, om God te gedenken, is het noodzakelijk om ook de Goddelijke essentie in de mens te erkennen. In Alevitsime wordt dit “Enel Hak” en “Vahtedi Vucut” genoemd. Ofwel “Ik ben god, god ben ik” Daarom staat de Mens in het Alevietisme centraal. “Het grootste boek dat gelezen moet worden is de mens” “Wat je ook zoekt, zoek in jezelf niet in Mekka, Jeruzalem of Rome”. In “Cem” wat gebedsdienst van Alevieten is zitten mannen en vrouwen samen in cirkelvorm bij elkaar. Zij bidden onder begeleiding van de Dede (geestelijke leider) in feite tot elkaar, omdat zij de God in de mens zien. Het Alevitisme wil de goede en schone ethiek ten behoeve van het individu en de samenleving naar voren halen. De Alevitische levensbeschouwing is gericht om een Aleviet “Insani Kamil” (Volmaakt mens) te maken. Via de religeuze regels van de 4 poorten en 40 treden, de twaalf diensten, de geloofsprincipes van musahiplik (de broederschap) en de liturgische bijeenkomst van Kirklar Cemi (de veertig heiligen) wordt een Aleviet opgeleid en omgevormd tot een “Insani Kamil” (Volmaakt mens). Vanuit de levensbeschouwelijke principe van “Geloof heeft geen richting en vorm” geloven Alevieten niet in het openlijk uiten van hun geloof en stellen deze in principe niet tentoon aan anderen.

In Turkije wonen ongeveer 20 miljoen Alevieten. Hiertoe behoren verschillende etniciteiten zoals Turken en Koerden. Het Alevitisme als een wereldbeschouwing, geloofsovertuiging en cultuur heeft zijn oorsprong in de vele religies en culturen die in Anatolie waren en de grote volksverhuizingen vanuit Centraal Azië naar Anatolië in de 9e en 10e eeuw. Net als vele andere geloven is ook het Alevitisme beinvloed door andere religies zoals Islam en verschillende culturen. Het Alevitisme is met zijn religeuze rituelen (Cem, Musaiplik e.d) en regels (12 hizmets, 4 poorten 40 treden, e.d.) en spirituele en filosofische dipegang (Volmaakt mens, God is mens en mens is God, Bijeenkomst van 40 heiligen e.d.) een zelfstandige religie.

Voordat Islam haar intrede deed in Anatolien, waren er in Anatolien verschillende religies (Joods, Christen, Zerdust, en het sjamanisme (aanbidding van de natuur) al aanwezig. Door de volksverhuizing vanuit Centraal Azie kwamen gemeenschappen naar Anatolien die met name Sjamanistisch waren. Door hun komst naar Anatolien, kwamen ze in contact met Soefi Mystici, die velen tot verscheidene vormen van de islam bekeerde. De meerderheid nam een zeer uitgelezen vorm van de godsdienst aan. De meeste van deze ‘zendelingen’ propageerden variaties aan de shia-tak van de islam. Ook in Nederland wonen Alevieten. Het is waarschijnlijk dat ook hier de 30% van de uit Turkije afkomstige mensen Aleviet is. Hoewel het Soennisme en het Alevietisme beiden tot de islam behoren, zijn de verschillen tussen deze twee stromingen erg groot. Dit geldt niet alleen voor de religieuze interpretatie van de islam; de Alevieten hebben hun eigen specifieke cultuurbeleving, religieuze uiting en levensbeschouwing. Het Alevietisme is een shi’itische , humanistische stroming. Al spoedig na de dood van de profeet Mohammed in de 7e eeuw ontstond er een splitsing in de islam over de kwestie van de opvolging van de profeet. Door repressie en machtsvertoon werd Ebu Bakir door de meerderheid een opvolger gekozen. Later is dit het Sunitische tak geworden. Een deel van de gelovigen, die shi’iten erkende deze gekozen opvolger niet, omdat zij van mening was dat de opvolger van de profeet Mohammed tot diens familie moest behoren. Volgens de shi’iten was Hz Ali, de neef en tevens schoonzoon van de profeet Mohammed, daarom de enige rechtmatige opvolger van de profeet. (De naam shi’iten komt van het Arabische ‘shi’ at Ali, wat “partij van Ali” betekent.) Hz Ali is inderdaad een korte tijd kalief (opvolger) geweest, maar werd dit pas nadat drie andere kaliefen hem voor waren gegaan. In 661 is Hz Ali door een hinderlaag omgebracht. Ook zijn zoon Hz Hüseyin is later in een veldslag te Kerbela, tezamen met zijn volgelingen, vermoord. De Aleviten ( en ook de shi’iten) herdenken deze gebeurtenis speciaal in de Arabische maand Muharrem. De Aleviten erkennen een reeks van twaalf rechtmatige imams (opvolgers in de lijn van Hz Mohammed), waarvan Hz Ali de eerste is en zijn zonen Hz Hasan en Hz Hüseyin de tweede en derde zijn. Het Alevietisme is een humanisitsche Islamitische stroming. Naast Hz Ali, de twaalf imams en Pir Haci Bektash Veli neemt ook onze profeet Mohammed daarom een belangrijke plaats in. Profeet Mohammed is degene die Hz Ali als zijn opvolger heeft aangewezen. De profeet Mohammed wordt door de Alevieten als hun profeet en een heilige beschouwd, maar Hz Ali is degene waardoor men tot diepere, Goddelijk waarheid en essentie kan komen. Een belangrijke uitspraak die Hz Mohammed zelf gedaan heeft en waarin dit wordt uitgedrukt, is: “Als ik de stad van de kennis ben, is Ali de poort ervan”. Ook voor de Alevieten is de Koran een heilig door God gezonden boek. De Koran wordt als batini geïnterpreteerd dwz naar de geest. Wel wordt bijvoorbeeld bij een sterfgeval uit de Koran gelezen zowel in het Arabisch en in het Turks (vertaling ervan).